Higiena osobista
Podstawową zasadą pozwalającą uniknąć wielu chorób jest czystość. W gorącym klimacie zalecane jest mycie 1-2 razy dziennie całego ciała i znacznie częściej rąk (obowiązkowo przed każdym posiłkiem). Mycie ciała winny uzupełniać kąpiele bez użycia mydła, gdyż jego nadmiar może spowodować podrażnienie skóry. Z tego powodu nie są dobre mydła perfumowane. Po kąpieli ciało należy osuszyć, zwłaszcza miejsca między palcami stóp, okolice odbytu, narządy płciowe. Przebywając na terenach, gdzie są kłopoty z dostępem do wody, konieczne jest posiadanie gąbki, a do mycia wystarczy wtedy nawet cieknący kran. Innym dobrym sposobem jest mydlenie ciała małym ręcznikiem nasączonym wodą i mydłem, a następnie zmycie je większym dobrze zamoczonym ręcznikiem. Okolice fałdów skórnych należy po umyciu pudrować talkiem lub pudrem antyseptycznym. Pudrować lub nacierać specjalnym kremem można również stopy. Do mycia zębów, golenia, a także do utrzymania higieny intymnej powinno się używać wody przegotowanej. Nie wolno myć twarzy i oczu, a także rąk w naczyniach z których korzystały inne osoby, bowiem grozi to zakażeniem groźną chorobą oczu-jaglicą, oraz używać cudzego ręcznika. Warto unikać brodzenia oraz kąpieli w stojących zbiornikach wody (stawy, jeziora, wolno płynące rzeczki, ryżowiska) ze względu na niebezpieczeństwo infekcji, nawet przez nieuszkodzoną skórę, pasożytem z gatunku Schistosoma. Wywołuje on chorobę zwaną schistosomatozą-bilharcjozą.
Pierwsze dni w tropiku
Uciążliwości pierwszych dni pobytu w tropiku (szybkie męczenie się, nadmierna potliwość, trudności z zasypianiem, senność w ciągu dnia, brak apetytu) wiążą się z odmiennością klimatu oraz zmianą czasu. Szczególnie przez pierwsze trzy dni nie należy podejmować większych wysiłków. Dopiero między 7 a 14 dniem następuje aklimatyzacja, czyli zmiany czynnościowe w ustroju, w wyniku których wzrasta fizjologiczna tolerancja, głównie na działanie wysokiej temperatury otoczenia. Całkowity czas tego procesu może trwać kilka tygodni. Dodatkowym problemem może być choroba wysokościowa, szczególnie ostro występująca po przybyciu do wysoko położonych miejsc. Sprawność aklimatyzacji zależy od: wieku (osoby starsze mają większe trudności z aklimatyzacją), zmęczenia przed wyjazdem, stopnia otyłości, płci (mężczyźni aklimatyzują się łatwiej niż kobiety), stanu zdrowia (wszelkie infekcje są czynnikiem przedłużającym ten proces).
Aby ułatwić proces aklimatyzacji należy dużo pić – ilość płynów przyjmowana w ciągu 24 godzin uzależniona jest od temperatury otoczenia: 20°C-3 do 3,5 litra, 30°C-4 do 5 litrów,40°C-4-6 litrów. Stopień nawodnienia organizmu najłatwiej kontrolować sprawdzając kolor moczu, który jest normalnie jasnosłomkowy. Płyny, które się wypija powinny zawierać dodatek mikroelementów, a także soli (należy wzmóc solenie potraw ciemną solą). Uwaga! – witaminy i niektóre leki zmieniają kolor moczu na ciemniejszy. Należy również nosić lekkie, najlepiej bawełniane, luźne ubrania i zmieniać je, gdy są przepocone oraz brać kilka razy dziennie prysznic.
Problem wysokiej temperatury i promieniowania słonecznego
Wysoka temperatura otoczenia, szczególnie przy dużej wilgotności, może przyczynić się do wyczerpania cieplnego i udaru cieplnego.
W przypadku pojawienia się objawów wyczerpania lub udaru trzeba najpierw obniżyć temperaturę ciała do prawidłowej przez chłodne okłady lub kąpiel. Choremu przytomnemu należy podawać duże ilości płynów do picia z dodatkiem elektrolitów. Jeżeli zaburzenia procesów termoregulacji są wynikiem bezpośrednio działania promieni słonecznych (udar słoneczny) trzeba przede wszystkim chronić głowę przed słońcem. Wskutek nadmiernego pocenia następuje utrata chlorku sodu, co może nawet spowodować tzw. drgawki cieplne – bolesne skurcze kończyn dolnych i brzucha. Podstawą profilaktyki jest dodawanie soli kuchennej do płynów oraz picie soków owocowych. Należy ograniczyć picie chłodzonych płynów gazowanych, natomiast częściej raczyć się gorącą herbatą.
Popularnym sposobem spędzania wolnego czasu na wakacjach bywa opalanie się. W pogoni za czekoladową opalenizną trzeba pamiętać, że skutki nadmiernego działania promieniowania słonecznego pojawiają się nawet po paru latach. Zbyt intensywne i częste kąpiele słoneczne powodują nie tylko przedwczesne starzenie się skóry, ale mogą być również przyczyną raka skóry, zaś okuliści podejrzewają, że wpływają również na mętnienie rogówki oka. Największe niebezpieczeństwo grozi ludziom o jasnej cerze, jasnoniebieskich oczach, rudoblond włosach, z trudem się opalających lub z dużą ilością pieprzyków na skórze. Podczas kąpieli słonecznych na skórę działa potrójne promieniowanie: bezpośrednie, rozproszone i odbite (od piasku, wody, śniegu). Jego działanie wzrasta w miarę przesuwania się w kierunku równika – najsilniejsze jest w strefie międzyzwrotnikowej – oraz wraz z wysokością, a w okresie dnia najsilniejsze jest pomiędzy godz. 12.00-16.00. Profilaktycznie należy pokrywać skórę warstwą specjalnego kremu ultrafiltracyjnego, tworzącego rodzaj ekranu odbijającego przynajmniej część promieni nadfioletowych. Kremy te mają oznaczenia liczbowe (protective factors) określające siłę ochronną. Oczy powinno się chronić nosząc okulary przeciwsłoneczne. W górach silne promieniowanie słoneczne, zwłaszcza odbite od śniegu, może być przyczyną tzw. śnieżnej ślepoty, czyli czasowej utraty wzroku. Potrzebne są specjalne okulary z ciemnymi szkłami i bocznymi osłonami eliminującymi światło odbite i chroniącymi przed poparzeniem. Poza tym warto wiedzieć, że w długich spodniach i koszuli z długim rękawem jest wbrew pozorom chłodniej niż w szortach i podkoszulku, ponieważ nie jest się narażonym na bezpośrednie działanie słońca. Oczywiście ubranie powinno być jasne, najlepiej białe. Dobrze też pamiętać, że opalaniu sprzyja przebywanie w wodzie, dlatego do morza lepiej wchodzić w koszuli. Słomkowy kapelusz lub korkowy hełm są podstawowymi elementami bagażu podróżnika w krajach tropikalnych.